Blog

Bohaterowie się starzeją – i my też. Co dalej? Demografia, gospodarka i AI w opiece zdrowotnej

07/03/2025

Bohaterowie się starzeją – i my też

Ostatnio wpadł mi w oko serial – Dzień Zero z Robertem De Niro. Coś mnie w tym uderzyło. Popkultura ma coraz więcej bohaterów-seniorów. Nie chodzi tylko o przypadek De Niro – popatrzcie na Sylvestra Stallone’a. Nie tak dawno znany z ról Rambo i Rocky’ego, dziś to Tulsa King i bohater własnego dokumentu Sly. To oczywiście kwestia charyzmy tych panów, ale czy tylko? Może po prostu w ich popularności odbija się to, co dzieje się na świecie?

Starzenie się społeczeństwa – globalny trend, który zmienia świat

Demografia mówi jedno: starzenie się społeczeństwa to trend nie do zatrzymania. Jak podaje ONZ, do lat 70. XXI wieku liczba osób w wieku 65+ sięgnie 2,2 miliarda i przewyższy liczbę dzieci poniżej 18. A już w latach 30. XXI wieku będzie więcej osób 80+ niż niemowląt (UN Global Issues – Ageing). Możemy to zobaczyć na wykresach – chociażby na stronach The Census Bureau czy Population Pyramid.

Pamiętacie jeszcze, jak wyglądały „piramidy” ludności? Podstawa (młodzi) była szeroka, szczyt (seniorzy) wąski. Teraz ten kształt zmienia się diametralnie – to już nie piramida, a bardziej gruszka. I to na całym świecie, choć tempo zmian zależy od kraju.

Global Population Pyramid 2010-2100 – Demographic Trends & Projections
Global Population Pyramid (1950-2100) – Age Group Percentage Distribution

Różnice regionalne – nie wszyscy starzeją się tak samo

Przykłady? W 2023 roku Visual Capitalist zestawił struktury ludności dwóch gigantów – Chin i Indii. Indie mają wciąż klasyczną piramidę, co oznacza, że populacja będzie rosnąć. Chiny, po latach polityki jednego dziecka, wyglądają zupełnie inaczej – podstawa się kurczy, a starsza część społeczeństwa się rozrasta.

Jeszcze bardziej jaskrawy kontrast? USA i Japonia. Średni wiek w USA to 39 lat, w Japonii – 49. Powód? Japonia ma bardzo niski poziom imigracji, a USA wciąż przyciąga młodych pracowników. A jeśli spojrzymy na Afrykę i Europę? Mediana wieku w Afryce to 19 lat, w Europie – 44.

Comparing Global Population Pyramids – Age Distribution Trends in China, India, USA, Japan, Africa, and Europe. Visual representation of demographic structures, birth rates, and aging trends from United Nations data.

Długofalowo ten trend się pogłębia. Eurostat przewiduje, że w 2100 roku w Europie nie tylko będzie znacznie więcej seniorów, ale i ludzi 100+. To efekt starzenia się społeczeństwa na globalną skalę. Jeszcze nie nieśmiertelność, ale całkiem blisko.

EU Population Pyramids Comparison (2019 vs 2100) – Age Distribution and Demographic Shifts in Europe.

Mapa mediany wieku w regionach Europy wyraźnie pokazuje, że mimo istotnych różnic między poszczególnymi obszarami, ogólny trend demograficzny wskazuje na starzenie się populacji na całym kontynencie. W Unii Europejskiej, gdzie migracja jest stosunkowo swobodna, na strukturę wiekową w poszczególnych regionach wpływają zarówno przepływy młodych ludzi poszukujących pracy, jak i osiedlanie się seniorów w miejscach o łagodniejszym klimacie i lepszej opiece zdrowotnej. Warto jednak zauważyć, że nawet w regionach o relatywnie niższej medianie wieku wciąż dominują wartości powyżej 40 lat, co potwierdza, że w żadnej części Europy nie ma już obszarów całkowicie wolnych od skutków starzenia się społeczeństwa.

Map showing the median age of the population in NUTS 3 regions across Europe in 2024. Colors represent different age brackets, with dark blue regions having the oldest populations (49-57 years) and orange/light-colored areas indicating younger populations (18-41.7 years). The data is sourced from Eurostat, and the map also includes overseas regions of some EU countries.

Skutki dla gospodarki – seniorzy i brak rąk do pracy

Świat się zmienia, a wraz z nim rynek. Coraz więcej firm dostosowuje swoje produkty i usługi do potrzeb seniorów, widząc w nich rosnącą siłę nabywczą. Wzrost jest wyraźny – już w 2019 roku średnie wydatki na opiekę zdrowotną w krajach OECD wynosiły 8,8% PKB, ale pandemia podniosła je do 9,7%. Obecnie stabilizują się na poziomie 9,2% (OECD – Health expenditure in relation to GDP). Ten trend nie zwalnia, a wręcz przyspiesza, ponieważ starzejące się społeczeństwo generuje coraz większe zapotrzebowanie na usługi medyczne i opiekuńcze.

Jednak ta sytuacja ma też drugą stronę medalu – coraz bardziej brakuje rąk do pracy w sektorach opieki i medycyny. Rosnący popyt na usługi zdrowotne stanowi ogromne obciążenie dla pracowników służby zdrowia, którzy już teraz zmagają się z wysokim poziomem wypalenia zawodowego i rotacji kadr. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), do 2030 roku na świecie zabraknie 18 milionów pielęgniarek i opiekunów (źródło: WHO – Workforce 2030). Ten niedobór nie tylko wpływa na jakość opieki, ale także stanowi poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa pacjentów. Mniej personelu, więcej seniorów – to równanie po prostu się nie spina.

Na szczęście jest światełko w tunelu: technologia. Automatyzacja, sztuczna inteligencja i zdalne monitorowanie zdrowia mogą odciążyć personel medyczny, jednocześnie zwiększając efektywność opieki. Przykłady? Inteligentne systemy do zarządzania dokumentacją medyczną, roboty asystujące w codziennych zadaniach czy aplikacje do monitorowania stanu zdrowia pacjentów. Te innowacje nie tylko zmniejszają obciążenie pracowników, ale także podnoszą jakość opieki nad seniorami.

W obliczu braku pielęgniarek i rosnących kosztów opieki zdrowotnej, technologia staje się niezbędnym narzędziem, które może pomóc zrównoważyć te wyzwania. Pytanie nie brzmi już, czy technologia będzie odgrywać rolę w opiece zdrowotnej – teraz chodzi o to, jak szybko i skutecznie możemy wdrożyć te rozwiązania, aby zapewnić godną opiekę rosnącej populacji seniorów.

Seniorzy i technologia – gotowość na sztuczną inteligencję

W obliczu rosnącego zapotrzebowania na opiekę zdrowotną i niedoboru personelu, technologia staje się kluczowym rozwiązaniem. Ale czy seniorzy są gotowi na tę zmianę? Dane pokazują, że nie tylko są gotowi – oni już ją przyjmują.

Według Pew Research Center, w ciągu ostatniej dekady nastąpił znaczący wzrost korzystania z technologii wśród osób powyżej 65. roku życia. W 2021 roku 61% seniorów w USA używało smartfonów, w porównaniu do zaledwie 13% w 2012 roku. Podobnie, korzystanie z komputerów i mediów społecznościowych w tej grupie wiekowej wzrosło odpowiednio z 56% do 75% i z 7% do 45%. To pokazuje, że starsze pokolenia nie tylko adaptują się do nowych technologii, ale także aktywnie z nich korzystają w codziennym życiu.

Trends in smartphone ownership, social media use, and tablet ownership among U.S. adults from 2010 to 2021, segmented by age groups (18-29, 30-49, 50-64, and 65+). Data from Pew Research Center shows a significant increase in technology adoption among older adults, with smartphone and social media usage growing steadily over time.

Co więcej, AARP w swoim raporcie podkreśla, że 70% osób powyżej 50. roku życia czuje się komfortowo, używając technologii, aby pomóc im żyć samodzielnie. To nie jest kwestia mody czy przymusu – to świadoma decyzja, aby poprawić jakość swojego życia. Seniorzy widzą w technologii narzędzie, które może im pomóc w zarządzaniu zdrowiem, utrzymaniu bezpieczeństwa w domu czy utrzymywaniu kontaktu z bliskimi.

Ta zmiana w postrzeganiu technologii przez starsze pokolenie oznacza, że nie ma już przeszkód mentalnych czy społecznych w jej adopcji. Seniorzy nie tylko akceptują nowe rozwiązania – oni ich oczekują. W obliczu starzejącego się społeczeństwa i rosnących wyzwań w opiece zdrowotnej, technologia staje się naturalnym sojusznikiem. A skoro starsze pokolenia są gotowe na tę zmianę, to AI w opiece zdrowotnej ma przed sobą jasną przyszłość.

Personel medyczny – entuzjazm dla innowacji

Starzenie się społeczeństwa i zmieniające się trendy demograficzne zmieniają krajobraz opieki zdrowotnej, ale jednocześnie napędzają falę innowacji. Podczas gdy seniorzy są coraz bardziej otwarci na adopcję technologii, personel medyczny również wykazuje entuzjazm dla nowych rozwiązań. Podczas odkrywania rynku zauważyliśmy wiele przykładów domów opieki i placówek medycznych, które nie tylko są otwarte na innowacje, ale aktywnie ich poszukują.

Jednym z ciekawszych trendów jest rosnąca presja ze strony samych pensjonariuszy. W kilku przypadkach seniorzy wymusili na placówkach modernizację infrastruktury internetowej, argumentując, że niezawodne łącze jest niezbędne do utrzymywania kontaktu z rodziną i dostępu do informacji online. Ta presja od użytkowników końcowych stworzyła unikalną dynamikę: opiekunowie i personel, widząc korzyści z technologii na własne oczy, są bardziej skłonni testować i wdrażać nowe narzędzia. Kiedy seniorzy domagają się zmian, cały ekosystem opieki dostosowuje się do nich.

Ten trend jest dodatkowo wspierany przez szersze inicjatywy mające na celu przygotowanie pracowników służby zdrowia na cyfrową przyszłość. Jak donosi Financial Times, jednym z takich projektów jest Susa (Sustainable Healthcare with Digital Health Data Competence), paneuropejska inicjatywa prowadzona przez konsorcjum 12 instytucji szkolnictwa wyższego, pięć MŚP, szpital, ośrodek badawczy i dwie organizacje sieciowe. Jak podano na ich oficjalnej stronie, Susa ma na celu transformację edukacji w opiece zdrowotnej poprzez integrację umiejętności cyfrowych z 20 programami licencjackimi i 26 magisterskimi, a także oferowanie 16 samodzielnych modułów do kształcenia ustawicznego. Do 2026 roku projekt planuje wykształcić 6,558 absolwentów i przeszkolić 660 pracujących profesjonalistów w zakresie kompetencji cyfrowych związanych z danymi zdrowotnymi.

To, co wyróżnia Susa, to skupienie się na wypełnieniu luki w umiejętnościach cyfrowych w europejskim ekosystemie opieki zdrowotnej. Projekt opiera się na 20 celach edukacyjnych, współtworzonych i współrealizowanych przez członków konsorcjum z dziewięciu krajów europejskich. To podejście oparte na współpracy zapewnia, że pracownicy służby zdrowia nie tylko znają nowe technologie, ale także potrafią je efektywnie wykorzystywać w codziennej pracy. Dzięki wypełnieniu tej luki Susa toruje drogę do bardziej zintegrowanego i efektywnego systemu opieki zdrowotnej.

Ponadto innowacyjny program Susa został zaprojektowany tak, aby wspierać Europejski Zielony Ład i jednolity rynek cyfrowy w opiece zdrowotnej. Dzięki wyposażeniu pracowników służby zdrowia w narzędzia oparte na danych, projekt ma na celu budowę zdrowszego i bardziej zrównoważonego społeczeństwa europejskiego. To idealnie wpisuje się w rosnące zapotrzebowanie na technologie w opiece nad seniorami oraz potrzebę rozwiązania problemu braku pielęgniarek poprzez innowacyjne rozwiązania.

AI w opiece zdrowotnej – to nie science fiction

Hollywood przewidziało rewolucję technologiczną, ale dziś sztuczna inteligencja w opiece zdrowotnej to nie science fiction – to rzeczywistość. Popularność nowych rozwiązań nie wynika tylko z ich „efektu wow”, ale z realnej potrzeby. W końcu, jak mawiał pewien naukowiec z kultowego filmu: „Przyszłość to jeszcze niezapisana karta”. Nie mamy latających samochodów jakim właśnie podróżował doktor Emmet Brown z Powrotu do Przyszłości (polecam obejrzeć ten klasyk w wersji musicalowej), ale mamy wideokonferencje, które pozwalają być na drugim końcu świata w sekundę. Więc pytanie nie brzmi czy AI wejdzie do opieki zdrowotnej, tylko jak to się stanie.

Jesteśmy u progu nowej rzeczywistości. Społeczeństwa się starzeją, ale technologia daje nam narzędzia, by ten proces nie oznaczał kryzysu, a nową erę inteligentnej opieki zdrowotnej. Teraz wszystko zależy od tego, jak dobrze je wykorzystamy.

Zapraszamy profesjonalistów z branży do testowania naszego systemu – mamy gotowe demo, które pokazuje, jak AI w opiece zdrowotnej może wspierać opiekę nad pacjentami w praktyce. Skontaktuj się z nami już dziś!